Historia Wielunia

Wojtek

Nooo taaak, gdyby zapisano za lathy i za koszlyny byłoby łatwiej odczytać... Very Happy

Myślę, że mała dygresja nikomu tu nie zaszkodziła. Tym bardziej, że odkrycie tego zapisu przez Tadeusza ma bardzo duże znaczenie dla badań nad wieluńskimi fortyfikacjami Exclamation

Odkrycie istotne jest również w odniesieniu do lokalizacji dworu arcybiskupiego. Po raz kolejny bowiem źródła pisane mówią o wieży (baszcie) za dworem arcybiskupim. Przypomnę, że jedna z hipotez dotyczących lokalizacji rezydencji arcybiskupa w Wieluniu – według mnie mniej prawdopodobna - wskazuje na dzisiejszą plebanię parafii św. Józefa. (Taką informację podaje nadal Leksykon miasta Wielunia. W II wydaniu hasło „dwór arcybiskupi” rozbudowano). Zatem przyjęcie tej hipotezy zakładać musiałoby istnienie wieży (baszty) w murze miejskim, na odcinku między zamkiem a Bramą Nową…

p.s.
Wracając do koszlyn (koźlin)… w ciesielstwie spotyka się pojęcia „kozioł, kozły” oznaczające konstrukcje z bali lub belek, które mogą mieć zastosowanie w budowie dachu. Myślę więc, że te koźliny to może też być coś w rodzaju krokwi dachu.

Tadeusz

Swego czasu wspólnie z kolegą popełniliśmy artykuł (RW, t. 6), w którym m.in. wyłożyliśmy koleje losu dworu arcybiskupiego w Wieluniu. Udało się ustalić ciągłość własności tego obiektu, co wg mnie ucina wszelkie dywagacje na temat jego położenia.
Przypomnę więc pokrótce:
1342-1374 – orientacyjny czas powstania dworu
23 IV 1555 – abp Mikołaj Dzierzgowski przekazuje dwór kapitule gnieźnieńskiej (zatem odtąd arcybiskup przestał być jego właścicielem)
pocz. XVII w. – kapituła odsprzedaje dwór (zwany kamienicą spustoszoną) władzom miasta Wielunia.
10 IX 1612 r. – władze miasta Wielunia za 1425 fl. odsprzedają dwór Annie Koniecpolskiej, wojewodzinie sieradzkiej
14 X 1613 – Anna Koniecpolska dwór oraz inne dobra przekazała Klarze Ciskowskiej przełożonej zgromadzenia wieluńskich bernardynek.
A gdzie te rezydowały wiemy już dobrze. Zatem nie ma moim zdaniem wątpliwość, że dwór znajdował się w południowo-zachodniej części miasta, zamkniętej z jednej strony murami, z drugiej obecnymi ulicami Narutowicza i Ewangelicką. Informacja o baszcie w pobliżu dworu tylko potwierdza te ustalenia.
Czy mimo to nadal można twierdzić, że dwór znajdował się w miejscu dzisiejszej parafii św. Józefa, tylko dlatego, że tak zasugerował w XIX w. autor prasowego artykułu?

Co do kożlin. Oczywiście nie można jednoznacznie przesądzić w jakim znaczeniu użyto tego słowa w tym konkretym zapisie. Nie ulega wątpliwości, że trwały wówczas praca nad zadaszeniem baszty, a to oznacza, że ona sama wzniesiona została wcześniej, a to nas Wojtku interesowało najbardziej. Wink

Wojtek

Tak, tak przyznaję, że ta informacja o baszcie interesuje mnie teraz najbardziej. Od dawna myślę, ze ta wieża jest starsza niż dotąd przypuszczano. W księgach miejskich od 1515 r. do czerwca 1518 r. - jak mówi Tadeusz - nie ma o niej wzmianki. W czerwcu 1518 r. miasto płaci cieśli Bieniaszowi za wykonanie (gruntowny remont) dachu na tej wieży. Wydaje się więc mało prawdopodobne, by powstała ona przed 1515 i pozostawała bez dachu do 1518. Mało prawdopodobne również jest, by w księgach z lat 1515-18 nie odnotowano wydatków na budowę wieży, jeśli ją w tym okresie zbudowano. Można więc przypuszczać, że w czerwcu 1518 r. remontowano dach na funkcjonującym od lat obiekcie.
Bardzo mnie cieszy Very Happy

ta informacja o baszcie. Coraz bardziej uprawdopodabnia się moja koncepcja rozwoju wieluńskich fortyfikacji na tym odcinku Smile

...

Wojtek · Wysłany: Nie 14:17, 04 Mar 2007 Temat postu:

Kolejna informacja o tej wieży za "dworcem arcybiskupim", którą przytoczył Tadeusz, skłoniła mnie do ponownego przeczytania publikacji W. Puget-Tomickiej o wieluńskich bernardynkach. W artykule zamieszczone są dokumenty źródłowe z czasu budowy kościoła i klasztoru. Jest tam ciekawa informacja, na którą zresztą autorka zwraca uwagę, a która mi wcześniej umknęła. Dotyczy ona pośrednio lokalizacji kamienicy, którą uważamy za dawny dwór arcybiskupi (Dwór czyli Dom to iest Kamienica z Sienią). Otóż kontrakt na budowę klasztoru z 1613 r. przewiduje, obok całego szeregu różnych budynków i pomieszczeń, wybudowanie dwóch cel między murem miejskim a kamienicą. Wiadomo, że cele klasztorne to nie były zbyt obszerne pomieszczenia. Oznacza to, że kamienica czyli dawny dwór arcybiskupi położony był bardzo blisko miejskiego muru obronnego. Uważam, że to kolejna informacja w dużym stopniu potwierdzająca przypuszczenie, iż dwór arcybiskupi wtopiony został w zabudowę klasztoru, a jego reliktów szukać należy w bryle budynku obecnego muzeum.

Tadeusz · Wysłany: Wto 0:45, 06 Mar 2007 Temat postu:

Trudno się oprzeć wrażeniu, że z jednej strony o Dworze Arcybiskupim vel Domu alias Kamienicy wiemy już wszystko, a zarazem... nic. Rolling Eyes

Wojtek

Po lekturze nowej książki, wracam do wątku o baszcie koło dworu arcybiskupiego.
W „Mieszczanach wieluńskich”, w części poświęconej miejskiej przestrzeni, a dokładnie fortyfikacjom, znajduje się przypuszczenie, że baszta wzmiankowana w dokumencie z 1447 r. może być tą z 1518, znajdującą się w pobliżu dworu arcybiskupa.
Słownik historyczno-geograficzny również wspomina basztę pod rokiem 1447, odnosząc się do dokumentu z AGAD sygn. 3512, jednak tam została ona określona jako „baszta zamku”.
Czy źródłem informacji w tych publikacjach jest ten sam dokument?
Tadeusz, wiesz coś na ten temat? Czy udało Wam się dotrzeć do tego dokumentu? Czy znasz oryginalny zapis?