Historia Wielunia

Tadeusz

Niewtajemniczonym rachunki miejskie mogą się wydawać źródłem bardzo nudnym. Czy może być coś ciekawego w miejskiej buchalterii? Tymczasem historycy doskonale wiedzą, że jest bezcenne źródło do poznania wielu aspektów życia. Nie inaczej jest z Księgą Przychodów i Wydatków Miasta Wielunia z lat 60. XVI w. Wśród wielu zapisków, które wczoraj w niej znalazłem, moją uwagę przykuły notatki ukazujące ostatnie dni życia Jana Ślązaka. Z rachunków nie dowiadujemy się dlaczego znalazł się on w celi, nie mówią też one nic o przestępstwie, którego najpewniej się dopuścił. Mówią za to co się z nim i wokół niego działo przez ostatni tydzień jego życia.
Pierwsze wpisy mają dosyć niewinny charakter:

Więźniowi Janowi Ślęzakowi na strawę, od czwartku do wtorku czekając (...) wydali gr 17
temuż więźniowi i strażom na piwo gr 8

Wygląda więc na to, że swe ostanie dni Jan spędzał syty i napojony, w towarzystwie równie sytych i napojonych strażników. Każda przyjemność ma jednak swój koniec. Kolejne wydatki były związane ze znacznie bardziej przykrymi wydarzeniami:

Na świece i na powrozy 7 gr
za drabinę 6gr

Świece były używane przez katów do przypalania torturowanych więźniów. Powrozy i drabina... cóż, chyba nie trudno chyba się domyśleć, na jaką karę został skazany nieszczęsny Ślązak. Kolejne wydatki nie pozostawiają wątpliwości, że wyrok wykonano:

katowi od roboty 36gr
temuż od żałoby 6 gr

Wygląda więc na to, że po egzekucji kat zajął się pochówkiem swej ofiary.
Ta "rachunkowa opowieść" zaczęła się od stołu i przy nim się kończy:

Co kat przepił, za gorzałkę i piwo (...) 9gr

Może pił za duszę Jana Ślązaka?

Agata

Tadeusz

Ana

Co ten biedny Jan Ślęzak uczynił, że skazano go na tak straszliwą karę poprzedzoną torturami? Po co go było torturować skoro i tak miał być powieszony? Czy masz jakiś trop Tadeuszu? Pozdrawiam

Tadeusz

Ana, niestety w rachunkach nie ma takich informacji. Odpowiedź na twoje pytania zawierała pewnie jedna z wieluńskich ksiąg wójtowskich, ale żadna z nich - przynajmniej z tych do XVI w. - nie dochowała się do naszych czasów Sad

W XVI w. zeznanie złożone podczas tortur uważano za główny dowód w sprawie. Jeśli aresztant pod wpływem bólu przyznał się do czynu, którego nie popełnił to uznawano go winnym. Podczas tortur mógł też wydać wspólników. Nie wiemy, czy już przed torturami zakładano, że Jan zawiśnie. Kupiony powróz, wcześniej czy później i tak się by przydał. Takie były czasy.

Wojtek

No proszę kilkadziesiąt wydanych groszy, a jaka ciekawa historia...

A ile pytań się nasuwa...

Ciekawe na co (kogo) czekali od czwartku do wtorku? Na proces, czy (i) na kata?

Tak sobie myślę, że ten kat to chyba przyjezdny był...

Skoro dostał kasę za konkretną robotę, to czy może to oznaczać, że nie był na etacie „UMiG Wieluń”? A może to był dodatek do pensji? (Dla strażników te grosze na browar to chyba raczej był dodatek?) Skoro jednak opłacono mu wypitą gorzałę i zapewne to, czym zakąsił, to oznaczać musi, że był „w delegacji”. Czyli nie był tutejszy...
No i jakby był tutejszy to pewnie miał by na wyposażeniu drabinę...

Czy dobrze wnioskuję?

Ciekawe ile czasu minęło od wtorku do momentu kiedy trzeba było użyć drabiny. Więzień w tym okresie był na czczo. A na wikt dla kata poszło 9 groszy. Na jeden dzień to chyba za dużo...

A wiadomo gdzie tego Ślązaka trzymali? W Katowni, czy w ratuszu?